Maak je angsten niet je persoonlijkheid

Wie mij vroeger kende zou mij omschreven hebben als een onzeker, verlegen meisje. Begrijpelijk, want dat was ik. In de klas bijvoorbeeld, daar wist ik nooit wat te zeggen of hoe te reageren op een spontane opmerking van een klasgenootje. Dat bracht me vaak nog meer in verlegenheid en een rode niet-zo-blije bakkes was vaak het resultaat. Daar werd natuurlijk mooi op ingespeeld door de “stoere jongens” van de klas.
Maar ergens wist ik altijd dat ik níet zo was.
In mijn familie was ik júist de dominantste. Ik was degene die bedacht welke spelletjes we zouden gaan spelen en ik bepaalde de rollen. Ik maakte de lunchhapjes (ja, toen al #feeder) en was altijd de baas van ons fantasiehotel; ik stond in het middelpunt. Samen met mijn oudste neefje bedacht ik verhalen, speelden we toneel (en zeker niet altijd op de achtergrond) en vertelden we vol overtuiging aan onze jongere neefjes dat we vampiers waren. In de familie had ik de broek aan. Zelfs al was ik het enige meisje.
Dat verlegen meisje in de klas was het praatgrage meisje in de familie.
Het was misschien geen verschil van dag en nacht (ik was sowieso altijd meer een kat-uit-de-boom-kijker), maar ik wist wel dat ik níet echt zo was zoals mijn klasgenootjes en anderen buiten mijn familie mij zagen. Het probleem is alleen een stukje self-fulfilling prophecy, waarbij het bijna onmogelijk wordt uit zo’n situatie te stappen.
❝Wat als ik me morgen echt totaal anders zou gedragen?
Ik lag het in bed vaak te bedenken. Maar dat leek gewoon not done. Dat zou raar zijn. En het was nog maar de vraag of het me zo 1, 2, 3 zou lukken. Maar ik wilde wel altijd graag dat ze me zouden zien voor wie ik was.
Op de basisschool veranderde het niet. Het duurde zelfs tot ergens halverwege de middelbare school dat er een soort omslagpunt kwam. Door nood gedwongen, maar uiteindelijk een goede stap die ik deels bewust, deels onbewust nam. Langzaamaan groeide ik meer en meer naar de zelf zoals ik mezelf zag.
Persoonlijkheidstrek of –state
Hier moest ik aan denken toen ik een artikel las over persoonlijkheidsstoornissen.
❝De meeste mensen zijn als kind verlegen geweest. Meestal overwint iemand zijn verlegenheid. Bij een kleine groep mensen wordt het een persoonlijkheidstrek – Sprey.
Een persoonlijkheidstrek zit geworteld in jarenlang ervaringen in het opdoen van bepaalde schema’s en assumpties: de aannames over jezelf, de ander en de wereld om je heen. Iemand die bijvoorbeeld gepest wordt, verlaten wordt door vrienden of ouders die zelf wantrouwend zijn naar de buitenwereld kan een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis ontwikkelen omdat hij leert dat de ander en de wereld niet te vertrouwen is en hijzelf kwetsbaar en dus beter afstand kan houden.
De wereld bijt niet
Word je daarin niet of weinig van gedachten veranderd, dan blijf je in zulke aannames geloven, wat er vervolgens ook toe leidt dat je niet snel op zoek zal gaan naar bewijzen ontkrachtigen. Als jij bijvoorbeeld bang bent dat honden je zullen bijten, zal je niet snel in de buurt komen – je wilt immers het risico niet lopen – maar daardoor leer je ook nooit dat de meeste honden je niet gaan bijten.
En eigenlijk wordt je voortdurend in je angst bevestigd: de opluchting die je ervaart wanneer je een hond ontweken hebt en niet gebeten bent.
Je begrijpt echter waarschijnlijk wel dat die angst en uitdaging aangaan nu juist hetgeen is wat je zal moeten doen. Of het nu gaat om de angst voor een bijtende hond of een “bijtende” mensenwereld, het is belangrijk op zoek te gaan naar feiten en bewijzen tegen, maar ook voor jouw aannames. Maar je loopt nooit zomaar op een bijtende hond af je ergens niet beredeneerd hebt dat de kans dat die hond je gaat bijten niet klein is.
Cognitief uitdagen
Dat is dus wat we de komende tijd hier gaan doen: een stukje – zoals “wij, psychologen” dat noemen – cognitief uitdagen. Jup, ik ga eens doen waar Freud and Fries ook over gaat, een tipje oplichten van de sluier naar de psychologenwereld. Lees je mee?
BLIJF UP TO DATE EN LEES MEE: VOLG FREUD AND FRIES (EN MIJ) OOK OP FACEBOOK OF INSTAGRAM!
Social
Follow me on: